Sarıkız Efsanesi, Kazdağları'nda anlatılan en ünlü halk hikâyelerinden biridir ve hem trajik hem de mistik yönleriyle dikkat çeker. Efsaneye göre, Sarıkız küçük yaşta annesini kaybeden güzel ve saf bir kızdır. Babasıyla birlikte Kazdağları eteklerindeki Kavurmacılar Köyü’ne yerleşirler ve burada çobanlık yaparak yaşamlarını sürdürürler.
Zamanla Sarıkız büyür ve güzelliğiyle herkesin dikkatini çeker. Ancak köydeki bazı kişiler onun hakkında iftira yayarak kötü yola düştüğünü iddia ederler. Babası hacdan döndüğünde, bu dedikodularla yüzleşir ve büyük bir üzüntü içinde kızını Kazdağları’nın zirvesine bırakır. Ancak zamanla Sarıkız’ın ermiş olduğu düşüncesi halk arasında yayılmaya başlar. Yolunu kaybeden yolcuların ona rastladığı, kazlarıyla birlikte yaşadığı ve olağanüstü olaylara vesile olduğu anlatılır.
Sarıkız’ın adı, Kazdağları’nın zirvesindeki Sarıkız Tepesi ile ölümsüzleşmiştir. Efsane, hem bir trajediyi hem de kutsal bir hikâyeyi temsil eder. Anadolu’nun derin kültürel dokusunu yansıtan bu hikâye, nesilden nesile aktarılmaya devam etmektedir.
Sarıkız Efsanesi'nin kaynakları arasında Edremit Kaymakamlığı'nın resmi web sitesi, Türk efsaneleri üzerine yazılmış makaleler ve Vikipedi'deki ilgili madde bulunmaktadır. Bu kaynaklar, efsanenin farklı versiyonlarını ve tarihsel bağlamını detaylı şekilde ele alıyor.
Efsanenin kökeni, Kazdağları'nda yaşayan Türkmen topluluklarının sözlü anlatılarına dayanıyor ve zamanla farklı yorumlarla zenginleşmiş. Orta Asya'dan gelen kültürel unsurların da efsaneye etki ettiği düşünülüyor.
Sarıkız'ın hikâyesi, Anadolu'nun derin kültürel dokusunu yansıtan en güçlü anlatılardan biridir.